Autofagia to niezbędny proces, dzięki któremu organizm oczyszcza się i przywraca równowagę. Proces ten można dodatkowo wspomagać dzięki odpowiedniej diecie. Sprawdź czym jest autofagocytoza i dlaczego jest taka ważna.
W naszym organizmie nieprzerwanie toczą się różne procesy. Jednym z nich jest autofagia, proces oczyszczania i samoleczenia. Jest on niezbędny, by organizm mógł funkcjonować i przeprowadzać pozostałe procesy życiowe. Odkrycie zdolności organizmu do samooczyszczania stanowiło przełom w dziedzinie medycyny i fizjologii. O roli autofagii wspomina się często w przypadku poważnych schorzeń neurologicznych i nowotworowych.
Autofagia – czym jest?
Autofagia, nazywana też autofagocytozą to naturalna zdolność organizmu do usuwania z organizmu martwych i chorych fragmentów komórek. W wyniku tego procesu dochodzi do samo zjadania, a raczej rozkładu uszkodzonych organelli i komórek. Proces ten zachodzi u wszystkich eukariontów, organizmów które posiadają komórki z jądrem komórkowym. Autofagia przebiega dzięki specjalnym enzymom zarówno w komórkach zdrowych, jak i tych uszkodzonych w wyniku choroby i zakażenia bakteriami czy wirusami. Organizm samoistnie rozkłada uszkodzone fragmenty komórek na proste związki chemiczne.
Proces autofagii może być wywołany przez różne czynniki. Należą do nich:
- infekcje bakteryjne i wirusowe;
- stres oksydacyjny;
- zmiany w DNA;
- toksyny;
- niedobory substancji odżywczych.
Autofagia nazywana jest procesem samoleczenia, gdyż dzięki niemu organizm w naturalny sposób usuwa chore i uszkodzone tkanki, aby przywrócić utracona równowagę.
Proces autofagii – rewolucyjne odkrycie
Odkrycie procesu autofagii rzuciło nowe spojrzenie na funkcjonowanie organizmów żywych. W latach 50-tych XX w. belgijski naukowiec, Christian de Duve odkrył nowy składnik komórki, który nazwał lizosomem. Zauważył, że lizosom przypomina mały pęcherzyk, jednak pełni niezwykle ważną funkcję. Ma bowiem zdolność trawienia białek, węglowodanów i tłuszczów.
To właśnie de Duve wprowadził w latach 60-tych pojęcie autofagii, czyli „samozjadania”. Pojecie to wywodzi się z języka greckiego, gdzie „auto” znaczy samo, a „phagein” oznacza jeść. Za odkrycie lizosomu Christian de Duve został wyróżniony Nagrodą Nobla, która została mu przyznana w 1974 roku.
Kolejne ważne ustalenia dotyczące autofagocytozy pojawiły się dopiero w latach 90-tych XX w. Wtedy to japoński biolog Yoshinori Ōsumi przeprowadził dalsze badania nad procesem autofagii. Odkrył on w komórkach drożdży geny odpowiedzialne za ten proces biologiczny. Następnie wykazał, że samozjadanie w taki sam sposób zachodzi w organizmie ludzkim. Za odkrycie, czym jest autofagia i jak dokładnie dochodzi do samoleczenia, otrzymał on Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny w 2016 roku.
Autofagia – jak stymulować ten proces?
Prawidłowy przebieg procesu autofagii umożliwia pozbycie się uszkodzonych części komórek. Dzięki temu organizm może przez długi czas zachować homeostazę. Zaburzenia autofagii prowadzą do rozwoju procesów patologicznych i chorób metabolicznych, chorób autoimmunologicznych, cukrzycy, otyłości a nawet nowotworów. Okazuje się jednak, że proces ten można aktywizować na różne sposoby, umożliwiając tym samym strawienie uszkodzonych elementów komórek.
Naturalny proces jakim jest autofagia można pobudzić dzięki korzystaniu z prostych technik. Dzięki nim można stymulować organizm do samoleczenia i oczyszczania zmienionych chorobowo tkanek.
Autofagia – głodówka
Głodówka, czyli okres w którym nie dostarcza się do organizmu żadnych pokarmów, to jeden ze sposobów na poprawę metabolizmu i oczyszczenie komórek. Okazuje się bowiem, że w momencie deficytu kalorycznego, gdy brakuje zewnętrznego źródła energii organizm zaczyna odżywiać się chorymi i uszkodzonymi tkankami. Dochodzi do spadku poziomu insuliny, a tym samym podniesienia poziomu glukagonu, który to właśnie stymuluje autofagię.
W ten sposób dochodzi do oczyszczenia i regeneracji komórek. Korzystne efekty można osiągnąć, gdy głodówka trwa minimum 16 godzin. Najlepsze efekty uzyskuje się jednak po 24 do 48 godzin niejedzenia. Głodówka ma jeszcze jedną ważną zaletę. W trakcie niejedzenia dochodzi do wydzielania hormonu wzrostu, który działa regenerująco na cały organizm.
Autofagia – post przerywany
Okresowy post przerywany, czyli inaczej Intermittent Fasting to mniej drastyczna alternatywa dla klasycznego postu. Charakteryzuje się występowaniem tzw. okien żywieniowych, czyli momentów w czasie których można spożywać posiłki. Okna żywieniowe mogą trwać kilka godzin np. 4-6, przez pozostałe nie przyjmuje się pokarmów. Oprócz konkretnych godzin w czasie których spożywa się posiłki, ważne jest zachowanie deficytu kalorycznego. Tylko obniżona ilość przyjmowanych kalorii może uruchomić proces oczyszczania komórek ciała.
Autofagia – aktywność fizyczna
W czasie ćwiczeń fizycznych dochodzi do tworzenia mikrourazów, które pobudzają organizm do przemian wewnątrzkomórkowych. Komórki zaczynają intensywnie oczyszczać się i regenerować. Ponadto w czasie ćwiczeń fizycznych dochodzi do wydalania szkodliwych toksyn wraz z potem, co dodatkowo przyspiesza proces oczyszczania komórek organizmu. Aktywność fizyczna wpływa również na obniżenie poziomu hormonów stresu, które niekorzystnie oddziałują na organizm.
Autofagia – dieta ketogeniczna
Dieta ketogeniczna to sposób odżywiania oparty na spożywaniu głównie pokarmów bogatych w tłuszcze z równoczesnym ograniczeniem węglowodanów i białek. W ten sposób organizm zaczyna pozyskiwać energię z ciał ketonowych, co ma miejsce również w czasie głodówki. Wytwarzana jest również zdecydowanie mniejsza ilość wolnych rodników, co sprawia, że dochodzi do autofagii mitochondriów. Proces ten jest zauważany szczególnie w komórkach mózgu, dlatego uważa się, że dieta ketogeniczna może łagodzić choroby neurodegeneracyjne tj. chora Alzheimera.
Autofagia – rola snu
Przestrzeganie prawidłowego rytmu dobowego, oraz wypoczynku nocnego sprzyja procesowi autofagii. Badania wykazały bowiem, że podczas snu zostaje aktywowany naturalny program oczyszczania i regeneracji komórek. Zbyt późne chodzenie spać oraz zbyt krótki sen może powodować zaburzenia procesu autofagii, a tym samym stanowić przyczynę chorób. Regularny i niezaburzony sen jest niezbędny, by w komórkach przebiegły wszystkie procesy regeneracyjne. Niedosypianie przyspiesza procesy starzenia się organizmu i nadmierny rozwój wolnych rodników. U osób, które nie przesypiają całych nocy wzrasta również znacząco poziom stresu.
Autofagia – spermidyna
Spermidyna to substancja występująca naturalnie w organizmach żywych. U ludzi jest obecna głównie w męskim nasieniu. Cząsteczka ta odgrywa bardzo ważną rolę, gdyż chroni strukturę DNA przed uszkodzeniami, oraz przedłuża życie plemników. Jest obecna także w produktach tj. kiełki pszenicy, fermentowanej soi, grzybach shitake czy grejpfrutach. Wraz z wiekiem maleje jej ilość w organizmie, dlatego warto pamietać o spożywaniu tych pokarmów lub suplementacji. Spermidyna działa na komórki odnawiając ich strukturę, wpływa na aktywację autofagii. Dzięki tej substancji cały organizm ulega odmłodzeniu i regeneracji.
Zielona herbata a autofagia
Badania prowadzone na zwierzętach wykazały, że zielona herbata oddziałuje na proces autofagii. Szczególnie zawarty w niej 3-galusan epigallokatechiny stymuluje powstawanie tzw. autofagosomów. Choć działanie zielonej herbaty nie jest tak oczywiste, warto sięgnąć po nią także z innych powodów. Jest bowiem źródłem cennych składników i przeciwutleniaczy, które skutecznie zwalczają wolne rodniki i opóźniają procesy starzenia się organizmu.
Proces autofagii można naturalnie regulować i stymulować dzięki czynnikom zewnętrznym. Jest on niezwykle istotny dla zdrowia i prawidłowego funkcjonowania wszystkich komórek. Gdy dochodzi do zaburzenia tego procesu dochodzi do wzrostu poziomu szkodliwych produktów przemiany materii w komórkach. Prowadzi to do rozwoju wielu niebezpiecznych chorób, w tym neurologicznych i nowotworowych.
Niekorzystny dla zdrowia może być także zbyt intensywny przebieg autofagii. W takim przypadku zalecane jest spożywanie produktów wysokobiałkowych. Aby zahamować zbyt intensywną autofagię należy spożywać od 40 do 70 gramów dziennie.
Powiązane:
- BHB – czym są ketony egzogenne i jakie mają działanie?
- Intermittent fasting – kto może stosować dietę IF? Wady i zalety postu przerywanego
- Dieta ketogeniczna – padaczka i naturalne metody leczenia. Jak pożywienie wpływa na ograniczenie napadów epilepsji?
- Metflex – czym właściwie jest? Jaki ma wpływ na zdrowie i organizm człowieka? Najważniejsze informacje
- Olej z konopii siewnej – właściwości i zastosowanie. Kiedy stosować konopie i na czym polega ich skuteczność?
- Maltitol keto – czy jest wskazany na tego rodzaju diecie?
